Kun je overleven zonder communicatieadviseur?
Ik kom wel eens over de vloer bij organisaties die geen communicatieadviseur in dienst hebben. Zoals kleinere zorginstellingen en organisaties in het basis- en voortgezet onderwijs. Op het eerste gezicht functioneren ze qua communicatie probleemloos. Soms huren ze even een specialist in, bijvoorbeeld voor een tekst, vormgeving of website. Maar meestal rooien ze het zonder bemoeienis van communicatieprofessionals. Wat is hun geheim? Zonder al te veel te generaliseren, zie ik enkele gemeenschappelijke kenmerken.
Er is geen concurrentie
Bij gebrek aan opponenten hoef je je nauwelijks druk te maken over je voortbestaan. Het enige verpleeghuis in de regio of de enige basisschool in het dorp? Voor extra (marketing)communicatie is geen echte noodzaak, de klanten komen toch wel.
Klanten zijn tevreden en medewerkers gemotiveerd
Zijn de klanten tevreden, dan doe je blijkbaar iets goed. Natuurlijk kunnen er nog wel onbekende onvervulde wensen zijn, maar die weet je immers niet. Bovendien zijn de medewerkers enthousiast aan het werk en valt geen wanklank te bespeuren; de OR leidt een tanend bestaan. Speciale communicatie intern of extern lijkt dan ook een overbodige luxe.
Er gebeurt nooit wat
Intern zijn geen veranderingen op komst, buiten staat geen pers op de stoep. Er valt dus eigenlijk weinig te communiceren. Saai, maar wel makkelijk!
De secretaresse kan alles
Ze bestaan nog, duizendpoten die goed in taal zijn en schijnbaar moeiteloos alles voor elkaar krijgen. Heerlijk, als je daar al je communicatiezaken kunt droppen!
Ziedaar de toverformule om te overleven zonder communicatieadviseur. Een uitkomst in een periode van bezuinigingen.
Deze formule was ook van toepassing op veel zorgorganisaties van pakweg twintig jaar geleden, toen ik daar ook rondliep als zelfstandig adviseur. Dat was natuurlijk een andere tijd en communicatie was nog niet erg geprofessionaliseerd. Maar de werkelijkheid heeft deze organisaties inmiddels ingehaald en zij kunnen bijna niet meer zonder communicatiehulp, adviserend en/of uitvoerend. Daartoe hebben ze één of meer medewerkers in dienst of huren tijdelijk specialisten in.
Hun omgeving is namelijk concurrerend geworden: ze moesten hun positie en selling points bepalen of bijstellen en deze communiceren. Veeleisende klanten, onvervulde wensen of minder gedreven medewerkers vielen ook niet te sussen met een communicatiesausje, maar vroegen om serieuze, authentieke aandacht en actie. In veel organisaties is ondertussen natuurlijk ook het nodige gebeurd en het was zaak om daar proactief en communicatief mee om te gaan. Laten we de online omgeving niet vergeten, die verandert nog steeds. En die fantastische secretaresse vond het vaak leuk om communicatietaken uit te voeren, maar kon echt niet alles aan; zeker als het om meer strategische zaken ging.
Een communicatieprofessional kan het verschil maken voor de hedendaagse organisatie en is daar bijna niet meer weg te denken. Hoewel, de laatste tijd komen sommige organisaties hier van terug: ze saneren de communicatiefunctie en gaan deze outsourcen. Of ze dat lukt, zonder toverformule?
